Nagminnie łamią prawa człowieka, stosują tortury i zamykają niewinnych w więzieniach, a teraz mają szkolić polskich prokuratorów. Jak dowiedziało się TOK FM Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury RP podpisała memorandum o współpracy i wzajemnym szkoleniu kadr z wymiarem sprawiedliwości z Uzbekistanu. Praktyki władz tego kraju krytykują Unia Europejska i ONZ.
Polscy i uzbeccy prokuratorzy spotkali się w marcu w Krakowie i postanowili współpracować. Memorandum, które podpisali ma stworzyć ramy prawne dla organizacji szkoleń i konferencji dotyczących systemu sądownictwa i systemu ochrony praw człowieka. Dokument zakłada współpracę w obszarze szkolenia kadr między Krajową Szkolą Sądownictwa i Prokuratury Rzeczypospolitej Polskiej a Wyższą Szkołą Prokuratury Generalnej Republiki Uzbekistanu.

– Inicjatywa wyszła ze strony naszych gości. To oni chcieli się spotkać i to nie tylko z przedstawicielami Polski, ale także z innych krajów Unii Europejskiej – mówi Rafał Dzyr z Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie. Nie kryje, że wie jak wygląda działanie wymiaru sprawiedliwości w Uzbekistanie. – Nie możemy od razu powiedzieć, że nie podejmiemy takiej współpracy, w latach 80. Zachód też się od nas nie odwracał. Podczas spotkania Uzbecy sami wyszli do nas z pytaniami jak chronić prawa człowieka, a takiej odpowiedzi bezwzględnie musimy udzielić – mówi Dzyr i dodaje, że każdy kontakt z inną kulturą czegoś uczy. – Nawet jeżeli okaże się, że nasze wrażenia są negatywne, to tym bardziej polscy sędziowie i prokuratorzy będą doceniać polski system.

Ugotowali więźniów żywcem

Niemal wszystkie organizacje międzynarodowe zajmujące się problematyką praw człowieka zwracają uwagę na fatalną sytuację w Uzbekistanie. Z danych Amnesty International i Human Rights Watch, wynika, że tylko w 2010 roku w uzbeckich więzieniach z powodu tortur zmarło 39 osób, wyroki ciągle odbywa wiele osób skazanych w sfingowanych procesach.

Kilka lat temu Uzbekistan znalazł się wśród najbardziej represyjnych społeczeństw. – Amnesty International każdego roku wskazuje na bardzo ciężką sytuację więźniów, którzy są torturowani, maltretowani i przetrzymywani w bardzo ciężkich warunkach – mówi Aleksandra Mińkiewicz z Amnesty. Jak dodaje, sytuacja w tym kraju nie poprawia się. – Kolejne raporty potwierdzają, że władze Uzbekistanu łamią prawa człowieka. Najcięższe represje stosowane są wobec obrońców praw człowieka i dziennikarzy – mówi Mińkiewicz.

Z raportu sporządzonego przez brytyjską ambasadę wynika, że w trakcie przesłuchań dwóch więźniów ugotowano żywcem.

Sędziowie: trzeba to przemyśleć

Na informacje o podpisaniu memorandum zareagowało środowisko sędziowskie. – Współpraca na równoprawnych zasadach wydaje się nie na miejscu – mówi Rafał Piebiak ze stowarzyszenia sędziów polskich Iustitia

Jak podkreśla, podpisywanie tego typu porozumień trzeb zawsze dobrze przemyśleć. – Nie można od razu odrzucać kontaktów z takim krajem, ale trzeba się zastanowić czy to coś zmieni – mówi Piebiak. Przypomina, że Polscy sędziowie nie zgodzili się na wymianę doświadczeń z sędziami z Białorusi. – Memorandum jest tylko dokumentem i jak każda tego typu umowa może być podpisana, ale jej ustalenia nie muszą być realizowane – twierdzi członek zarządu Iustitii.